RỌI HÌNH + ĐỐT KHUNG HÌNH +RỬA HÌNH-CHƯƠNG V

RỌI HÌNH + ĐỐT KHUNG HÌNH +RỬA HÌNH-CHƯƠNG V

I-ĐẶT DƯƠNG BẢN LÊN KHUNG

Khung lụa đã tráng emulsion đem đặt trên một bàn phía dưới có ngọn đèn vàng như hình chụp và ở trong phòng thắp sáng lờ mờ.

Mật bàn của hộp là một tấm kiếng loại có hạt-Grid glass. Khung có dương bản phải đặt song song với mặt bàn.

Trên mặt bàn và nằm dưới khung lụa có đặt môt tấm plastic cứng màu hơi đục có kẻ những ô vuông nhỏ có cạnh sơn  màu đen .

Lật úp dương bản lên khung lụa rồi điều chỉnh khoảng cách để dương bảng nằm ngay chính giữa khung đối với bên phải và bên trái. Còn khỏang cách từ đâu khung tới dấu register của dương bản thì thay đổi theo đòi hỏi của bàn in bằng tay hay máy in tự động. Dùng tape keo trong dán dương bản vào khung lụa ở bốn góc. Xem hình caćh đặt khung có dương bản.

II-CAĆH ĐỐT KHUNG .

Trong nghề nghiệp người ta thường nói burning screen để ám chỉ khi muốn phơi ra ánh sáng những khung đã có sensitized-emulsion stencil có kèm dương bản

Khi gặp ánh trong một thời gian stencil sẽ trở thành trạng thái không tan trong nước. Còn phần che lấp bởi dương bản thì tan dễ dàng trong nước.

Có hai loại ánh sáng. Ánh sáng mặt trời và ánh sáng nhân tạo. Nếu dùng ánh sáng mặt trời thì khó kiểm soát.

Do đó phải xử dụng ánh sáng nhân tạo.do mình tự thực hiện hoặc mua máy của những nhà chế tạo tuỳ theo hòan cảnh địa phương nơi sinh sống.

1-Tự chế tạo máy phát ánh sáng lúc còn nghèo.

Đóng một hộp gổ có kích thước trung bình 29 x 51 inches. Trong hộp có gắn những bóng đèn black light fluorescent hình ống. Dưới bóng đèn là miếng nhôm chiếu sáng gọi là reflector sheet để dội ánh sáng lên phía trên. Nếu không tìm được miếng nhôm thì dùng giấy sơn màu trắng cũng được.

Miệng nắp hộp là một tấm kiếng trong sạch, không có tỳ vết. Trên tấm kiếng là nắp đây kín hộp làm bằng một tấm cao su gọi là rubber blanket ăn thông với một máy hút không khí để tấm cao su có thể ép sát vào tấm kiếng và làm cho dương bản được ép sát và lưới khung .Dùng địện 110 volt.

Nắp đậy hộp phải có khóa để kẹp cứng nắp vào hộp khi mở đèn phát ánh sáng đốt khung lụa có kèm dương bản.

Black light fluorescent là lọai đèn phát ánh sáng UV có độ dài sóng 3200-4000 Angstrom units khác với đèn fluorescent thông thường dùng trong nhà hoặc tại cơ quan.

Đây là một dụng cụ mà người viết tài liệu nầy đã xử dụng vào những năm mới khai trương cơ sở tại California chưa có tiền vốn nhiêu.

Hiện nay tại USA đang có vài công ty vẫn còn bán loại dụng cụ đơn giản nầy chẳng hạn như công ty Odyssey Screen Printing Equipment , công ty AWT World Trade, công ty Screen Printers Resource Inc,

2-Mua máy phát ánh sáng rất mạnh.

Máy gồm có 2 phần. Phần phát ánh sáng từ bóng đèn và nối với một đồng hồ đếm đơn vị gọi là unit.Phần thứ hai là một khung sắt nặng gồm có một tấm kiếng và một rubber blanket dùng làm nắp đậy tấm kiếng ăn thông với máy hút không khí tạo chân không đặt dưới đất bên cạnh.- Xem hình máy ánh sáng mạnh đốt khung.

Làm thế nào để chọn một máy phát ánh sáng tốt ? Máy phải có đèn phát sáng mạnh goị là high intensity lamp.Tốt nhất nên chọn loại đèn gọi là metal-halide lamp 5000 watt.Nếu dùng loại đèn nầy thì thời gian đốt khung rất nhanh hơn dùng các loại đèn khác như pulse xenon,carbon-arc,mercury vapor lamp.

Sau đó,đem khung lụa xếp lên tấm kiếng của máy phát ánh sáng.Trước khi đậy tấm rubber blanket và mở máy hút để tạo chân không cần phải biết thời gian đốt khung gọi là burning time và khoảng cách từ tấm kiêng tới nguồn phát ánh sáng.

Làm thế nào để xác định thời gian đốt khung và khoảng cách từ nguồn phát ánh sáng tới khung ?

Trước hết đặt nguồn phát ánh sáng ở khỏang cách bằng đường chéo của tấm kiếng có đặt khung in.

Thời gian đốt tính bằng unit bao lâu thì theo hướng dẫn của nhà sản xuất máy hoặc mình tự trắc nghiệm dò tìm cho ra.

Thời gian nầy thay đổi theo độ chiếu sáng, thay đổi theo mesh count, thay đổi theo khoảng cách giữa nguồ̉n sáng và khung in, thay đổi theo chất lượng của emulsion.

Nếu để thời gian quá lâu tức là đốt quá nhiều units thì khi rữa khung hình sẽ không hiện ra.Trường hợp nầy gọi là overexposure.Còn thời gian quá ít thì khi rữa khung hình sẽ trôi hết.Trường hợp nầy gọi là underexposure.

Ngòai thị trường có bán loại emulsion mà thờ̀i gian đốt khung rất nhanh nhưng sau nhiều lần trắc nghiệm. người viết bài nầy thấy không được kết quả như mong muốn.

Dùng thước gọi Ulano Step Wedge còn gọi Exposure Control Ulano để tìm thời gian đốt có phần chính xác. Trên thước nầy có ghi 5 vị trí với những units như sau 80 ,90 ,100, 110 , 120.

Trên thước bằng plastic có viết những chữ theo kiểu Helvetica với độ lớn14 points bắt đầu từ chính giửa và những chữ nhỏ dần 12 points,10 points , 8 points, 6 points và 4 points ở gần mép thước.

Thước có hai phần chữ dương bản và âm bản như hình chụp. Xem hình thước ULANO

Gắn thước nầy vào khung có mesh count 230 hoặc 180 rồi đốt lần lượt ở những vị trí nêu trên. Sau khi rửa hình thấy vùng nào xuất hiện chữ rỏ nhất từ chữ lớn tới chữ nhỏ xíu thì chọn unit đó.

Nếu dùng Kiwocol emulsion thì kinh nghiệm thu thập được như sau. 

Ít pinholes, dễ rữa hình. Mesh count 180 thì đốt 450 units. Mesh count 230 thì đốt 300-370 units. Mesh count 110 thì đốt 550-600 units.

Tóm lại thời gian đốt khung tuỳ thuộc vào độ sáng mạnh hay yếu của nguồn phát ánh sáng ; tuỳ thuộc vào khoảng cách giử̉a nguồn sáng và khung ; tuỳ thuộc vào emulsion ; tuỳ thuộc vào positive có haftone dots hay không . 

Tự mình trắc nghiệm dò tìm cho ra thời gian nầy. Những con số ghi trên là để tham khảo chứ không hòan tòan đúng vì điều kiện nơi sãn xuất hoặc xí nghiệp khác nhau.

Thí dụ bóng đèn phát sáng quá yếu vì đã dùng lâu thì thời gian đốt rất lâu.

 Mesh count 40 hoặc 76 dùng in metallic ink,shimmer ink v.v... thì đốt cũng rất lâu đến 1000 units .

III-CÁCH RỬA HÌNH ĐÃ ĐỐT BẰNG ÁNH SÁNG.

                                      

Khi đèn ánh sáng tự động tắt, lấy khung ra đem rữa với vòi nước âm ấm cho đến khi nào hình trên khung hiện ra rõ ràng, không còn thấy chất keo tráng khung nữa. Sau đó làm khô khung bằng cách ép giấy báo và thổi sạch với vòi hơi áp suất .

Sau khi đốt xong,  đem khung đặt trong một cái bồn bằng ceramic hay kim loại không rĩ sét. Mở vòi xịt nước hơi ấm và thật min vào hai mặt khung cho ướt đều tất cả. Chờ đợi khoãng một phút cho nước thấm sâu vào stencil rồi mở vòi nước lạnh thật mạnh xịt rữa lần lượt hai mặt khung cho đến khi nào trôi hết những chỗ bị positive che lấp.

Cầm khung còn ướt đưa lên nhìn qua ánh sáng đèn để tìm chỗ nào emulsion chưa trôi sạch hay còn tì vết. Nếu thấy có,  tiếp tục xịt nước manh vào những chỗ chưa sạch tì vết .Nếu cần có thể dùng vòi xịt bằng bơm áp suất để làm sạch những chỗ đó.

Dựng khung nằm nghiêng cho ráo bớt nước trong 1-2 phút rồi đem đặt lên bàn giữa những tờ giấy nhật trình. Ép bàn tay trên giấy ,chà khắp mặt trong của khung để nước thấm qua giấy.

Vứt bỏ giấy nhật trình, lấy vòì hơi áp xuất thổi khung cho sạch hết những hạt nước còn sót lại. Vừa thổi vừa kiểm soát bức hình có chỗ nào chưa mở hoặc có khuyết điểm.

Dùng băng keo bằng giấy dán dọc theo thành khung bên trong rồi dùng loại keo màu đỏ goị là red blockout chấm vào những lỗ nhỏ li ti gọi là pinholes nếu tìm thấy.

Có hai loại keo blockout ; loại tan trong nước dùng cho khung in mực plastisol và loại không tan trong nước dùng cho khung in mực waterbase.

Nếu khung dùng để in mực waterbase thì phải dùng squeezee tráng lên hai mặt khung một lớp gọi là hardener. Chờ khỏang 2 phút, thổi sạch khung rồi đem phơi ngoài nắng để UV làm cho stencil bền cứng thêm nên có thể in tới 5000 bản in nhưng stencil vẫn không bị rách bể bởi mực waterbase.

Hiện nay ngòai thị trường có bạ́n loại emulsion đặc biệt dùng in mực waterbase.