LỊCH SỬ QỦANG BÌNH QUÊ TÔI VÀ CUỘC NAM TIẾN

Đinh Xuân Dũng/Bác Sĩ Y Khoa viết :

Tôi Đinh Xuân Dũng Khoá 7 Trưng Tập Quân Y Quân Lực VNCH ( Khoá Y Khoa Sài Gòn 1965 ) chỉ học hai tháng quân sự tại Quân Trường Bộ Binh Thủ Đức mang lon Trung Úy đi học .
Updated August/07/2015.
Bác Sĩ Y Khoa Đinh Xuân Dũng.
1965 Động viên Khoá 7 Trưng Tập Quân Y/Thụ huấn Quân Sự Tại Trường Bộ Binh Thủ Đức.
 ( Khoá Lê Hửu Sanh)với cấp bậc Y Sĩ Trung Úy . 1968 Y Sĩ Đại Úy Trưởng Khoa Ngoại, 1970 Thiếu Tá Quân Y, Chủ tịch Hội đồng Y Khoa, Chỉ Huy Phó QYV Đoàn Mạnh Hoạch Phan Thiết .

 1970 giải ngủ vì đắc cử Dân Biểu Hạ Nghị Viện đơn vị Bình Thuận
( Khối Dân Tộc Xã Hội đối lập nhiệm kỳ 2 Quốc Hội Đệ Nhị VNCH. 1970 - 1975.)
Trong biến cố Tết Mậu Thân 1968 lúc còn là Y Sĩ Trung Úy Trưởng Khoa Ngoại QYV Đoàn Mạnh Hoạch,Phan Thiết bất chấp hiểm nguy ông đã tình nguyện xông pha trong vùng lửa đạn tỉnh Bình Thuận và thị xã Phan Thiết, để tản thương ( trong lúc phái đoàn Y Tế Đài Loan đã di tản lánh nạn về Nha Trang)  và giải phẩu cứu chửa cho quân dân cán chính tại Dân Y Viên Phan Thiết và được ân thưởng hai Anh Dũng Bội Tinh với ngôi Sao Bạc, một từ Cục Quân Y, một từ Sư Đoàn 23 bộ binh và Y Tế Bội Tinh từ Bộ Y Tế VNCH.
1978 Phó Giám Đốc và Trưởng Khoa Ngoại kiêm Trưởng Khoa Tai Muỉ Họng BV Trần Hưng Đạo
( BV Sùng Chính cũ Giám Đốc là cố BS Lê Khắc Quyến, Q. Khoa trưởng Y Khoa Huế ).
 1979 lúc còn là bệnh viện phó Trần Hưng Đạo, vì bất mản với chính sách  CSVN, bằng xe đạp ông chở con gái đầu lòng 12 tuổi Đinh Thúy Quỳnh nay là Bác sĩ tại LA Cali vượt biên qua Campuchia hướng về Thái Lan qua ngả Kàtum, Tây Ninh và bị bắt tại Mimot trong nội địa Campuchia, bị còng hai chân 24 tháng tại B4 Tây Ninh, Trại Cải Tạo Bàu Cỏ rồi chuyển về Trại Giam Chí Hoà TP HCM. Sau  khi ra tù ông về làm việc tại khoa Tai Mủi Họng BV Điên Biên Phủ ( Saint Paul cũ) và trở thành Chủ Nhiêm Khoa Tai Mui Họng ít tháng sau đó.

Ông đoàn tụ với các con qua chương trình ODP 1992 và định cư tại tiểu bang Maryland USA.

1995:

USMLE ( United States Medical Licensing Examination ) Certification number 0-506-874-7( thi chung cùng đề step 1 và step 2 với các sinh viên y khoa Mỹ )

ECFMG ( Educational Commission for Foreign Medical Graduates).

Vì tuổi tác và bệnh tật 1998 sau khi giải phẩu tim ( triple bypass ) tôi thi vào PA học 26 tháng , đổ thủ khoa NCCPA Surgery Examination 1999 with Special Recognition đễ tiếp tục hành nghề Y trở lại mà tôi yêu thích ở tuổi 61 cho đến bây giờ 76 .

                               ***************************

Tìm Hiểu Lịch Sử Quảng Bình và Cuộc Nam Tiến quê tôi .
Bác sĩ Đinh Xuân Dũng.

Quảng bình thời Bắc thuộc  thuộc Quận Nhật Nam , từ năm 192-605 dân bản xứ  gốc Champa nổi lên đánh đuổi quan cai trị người Hán và chiếm phần phiá nam Quận Nhật Nam,  gồm vùng Huế đến núi Bạch Mả, Thành Lồi ở Nguyệt Biều ngày nay, chinh chiến liên miên với người Hán ( lúc Đại Việt còn Bắc  thuộc)  lập nên Vương quốc độc lập Lâm Ấp , năm 605 Lâm Ấp bị ngươì Hán nhà Tuỳ đánh tan,Lâm Ấp là tiền thân của Vương quốc Champa ( có đến 39 đời Vua) luôn có chiến tranh với Hán ( Lúc Đại Việt còn bị Hán đô hộ) và sau này với Đại Việt , và Vương Quốc Kmer.

 Vương quốc Champa cực thịnh  với Chế Bồng Nga ( Che Bunga ) ( 1360-1390), vị vua thứ 39 cuả Vương quốc Champa ( vị vua thứ 3 triều 12 ) mà lảnh thổ trải dài từ Đèo Ngang ( Hoành Sơn đến Bình Thuận.), thủ đô là Đồ Bàn nay thuộc Thị xã An Nhơn Tỉnh Bình Định ( Thời Nguyễn Nhạc làm vua củng xây đô trên Đồ Bàn củ gọi là Thành Hoàng Đế.(Thái Đức Hoàng Đế Nguyễn Nhạc ).

Hình chụp Tháp Cánh Thiên Bình Định

Tháp Cánh Thiên ở Thị Xả An Nhơn, Bình Định, vết tịch cuả Thành Đồ Bàn .


Bấy giờ, lần thứ 3 Chế Bồng Nga bắc tiến bị trúng đạn chết trong trân thủy chiến với một tướng nhà Trần là Trần Khát Chân  1390 và triều đại nhà Trần sau đó củng bị thay thế bởi Nhiếp Chính Hồ Qúy Ly,

Năm 1400 Hồ Qúy Ly ( họ thật là Lê Qúi Ly ) Đại thần 20 năm phục vụ nhà Trần vợ là Công Chuá Huy Ninh và cháu là Hoàng Hậu nhà Trần., Ông giết cháu ngoại là vua Trần Thiếu Đế và lên làm vua đổi quốc hiệu Đại Việt thành Đại Ngu ( 1400-1407) , dời đô từ Thăng Long ra Tây Đô Thanh Hoá (di tích Thành Nhà Hồ ở Thanh Hoá) . Một năm sau ông truyền ngôi cho con thứ là Hồ Hán Trung lên làm Thái Thượng Hoàng mặc dầu vẩn điều khiển việc nước.Con thứ là Hồ Hán Thương  nối ngôi cha , đánh Chiêm lấy Chiêm Động và Cổ Lủy ( Quảng Nam và Quảng Ngải ngày nay ).
Cha con ông bị nhà Minh lấy cớ phục Trần đem đại quân bắt hai cha con về Trung Quốc và chết ở đó

Vào thời đại nhà Lý  , vua Lý Thánh Tông  1069 ủy  Nguyên Soái  Lý Thường Kiệt  đánh Chiêm  , bắt được vua Chàm là Chế Củ năm 1069 . Đễ được tha ra Chế Củ dâng 3 châu : Điạ Lý, Ma Linh và Bố Chánh .
Lần thứ 2 Lý Thướng Kiệt nam tiến không thắng và ông cho di dân qua ba châu nói trên và đổi Điạ Lý thành Bình Tiên, Ma Linh thành Minh Linh , Bố Chánh thành Nam Bố chánh.( nay là Bình Trị và một phần Thừa Thiên )

Dùng chánh sách kết thân để mở rộng bờ cỏi, 1306 Vua Trần Anh Tông  gả em  gái Huyền Trân Công Chúa con  gái vua Trần Thánh Tông  cho Vua Chàm Chế Mân với sính vật là Châu Ô và Châu Rí ( Lý) tức Huê ,Thừa Thiên bây giờ.

Hình chụp đền thờ Huyền Trân Công Chúa

Qua thời Lê Trung Hưng ( Hậu Lê), Vua Lê Thánh Tông ( Lê duy Ninh) 1568 : Lập Thừa tuyên Thuận Hoá gồm 1 Phủ Tân Bình (còn gọi là Tiên Bình) với hai huyện Khương Lộc và Lệ Thủy và 2 châu là Minh Linh và Bố Chánh .

Nam Bắc Trịnh Nguyễn Phân Tranh.
Hình vẽ bản đồ Luỷ Thầy.

Lủy Thầy (Đào Duy Từ) gồm 1/ Lủy Trường Dục, 2/ Lủy Trấn Ninh (Động Hải), 3/ Lủy Đồng Hới ( Trường Sa).Sông Gianh là giới tuyến và Lủy Thầy là chiến lủy chống lại Quân Trịnh phương Bắc.

1558 Chuá Nguyễn Hoàng đảm nhiệm  Thuận Hoá và đổi Thừa Tuyên Thuận Hoá  thành phủ Quảng  Bình 1604 rồi Dinh Quảng Bình.

Đời chuá Sải Nguyễn Phúc Nguyên : Bố chánh lại chia hai lấy sông Gianh làm ranh giới :
Bắc sông Gianh là Bố Chánh Ngoại Châu thuộc nhà Lê và nam sông  Gianh là Bố Chánh nội châu thuộc Chuá Nguyễn.
Đến đời Vua Quang Trung Nguyễn Huệ lại hợp nhất 2 châu Bố chánh thành Châu Thuận Chánh.

1801 Nguyễn Ánh ( Vua Gia Long) lại tách ra hai châu như củ, sau đó hai châu Bố chánh lấy tên là Dinh Quảng Bình rồi Trực Lệ Quảng Bình.
Đến đời Vua Minh Mạng lại đổi Bố Chánh nội châu thành Huyện Bố Chánh , bố chánh ngoại châu thành Châu Bố Chánh rồi Huyện Bình Chánh.

Năm 1831 Vua Minh Mạng đổi thành Tỉnh Quảng Bình.

Đến đời Vua Tự Đức (1847-1883) :

Tỉnh Quảng Bình có 2 Phủ:
Phủ Quảng Trạch với 3 huyện :Bình Chánh, Minh chánh và Bố Trạch và;
Phủ Quảng Ninh với 3 huyện : Phong Lộc, Phong Đăng và Lệ Thủy.

Sau khi Thống nhất Việt Nam 1975 :
Năm 1976 ba tỉnh Bình , Trị, Thiên nhập Thành một tỉnh Bình-Tri - Thiên  và 1990 lại tách rời ba tỉnh như củ .

Nay Tỉnh Quảng Bình gồm một thành phố Đồng Hới với 6 
huyện :

Bố Trạch với thị xã Hoàn Lảo.( có Di sản Thế Giới Phong Nha- Kẻ Bàng National Park, và Động Sơn Đòng lớn nhất thế giới))
H. Lệ Thủy.
H.Minh Hoá.
H. Quảng Ninh.
H. Quảng Trạch với thị xã Ba Đồn và
Huyện Tuyên Hoá.

( Theo Từ Điển Nhà Nguyễn  cuả Hương An Vỏ Văn Dật xuất bản tại nhà sách Nam Việt 2012.)

Theo Nhà cổ sử học Trần Quốc Vượng và theo sách Tân Thư Quận Chí cuả Trung Quốc :
Bắc Quảng Bình ( bắc Sông Gianh con gọi là Linh Giang) 1700 năm trước thuộc nước Lâm Ấp (đời Đường và Chiêm Thành đời Tống), tiền thân của Vương quốc Champa .

Năm 1069 Quảng Bình chính thức thuộc Đại Việt từ thời Vua Lý Thánh Tông dưới sự chỉ huy của Nguyên Soái Lý Thường Kiệt bắt được  Chế Củ , vua Chiêm Thành bị bắt phải dâng ba châu Điạ Lý,  Ma Linh và Bố Chánh đễ được thả ra. Lúc đó Vương quốc Champa chỉ còn từ Quảng Nam đến Bình Thuận,

Đến đời Nhà Hồ ,năm 1402 Hồ Hán Thương lại chiếm thêm cho Đại Việt :Chiêm  Đông và Cổ Lủy tức Quảng Nam và Quảng Ngải bây giờ ( di tích Chàm Mỷ Sơn ). Đất chót cuả Chiêm Thành là Bình Thuận, Trấn Thành.( 1692 bị  Chuá Nguyễn Phúc Chu xoá sổ).

Năm 1471 Thời Lê Trung Hưng : Vua Lê Thánh Tông đánh Chiêm và mở rộng bờ cỏi phiá nam đến Núi Đá Bia ( Thạch Bi Sơn) tức nam Phú Yên bây giờ và đặt ra Thừa Tuyên Qủang Nam gồm 3 phủ ; Thăng Hoa, Tư Nghiã,Hoài Nhơn, Tư Nghiã chính là tiền thân Quảng Ngải ngày nay.

Chuá Sải Nguyễn Phúc Nguyên ( 1613-1635) gả công chuá Ngọc Vạn cho vua Chân Lạp) có điều kiện di dân vào nam vùng Bà Rịa rồi cho Dương Ngạn Đich khai thác Mỷ Tho, Trần Thượng Xuyên khai thác Nông Nại lập các làng Minh Hương , thời Chuá Nguyễn Phúc Chu (7) cử Nguyễn Hửu Cảnh làm Kinh Lược sứ đất Chân Lạp ( nay còn có đền thờ).
Mạc Cửu ,và con là Mạc Thiên Tứ khai thác Hà Tiên:  Vào thời Vỏ Vương Nguyễn Phúc Khoát ( Chuá Nguyễn thứ 8) lập 2 đạo Kiên Giang , Long Xuyên , chấm dứt  nam tiến : Phiá cực nam đến Mủi Cà Mau.Phiá Tây : An Giang, Châu Đốc rồi Gò Công, Tân An ( Tầm Bôn, Lôi Lạc) mà các vua Chân Lạp dâng đễ cầu hoà.

1700 năm trước Quận Kim Liên gồm bắc Quảng Bình đến thời Vua Minh Mạng kỵ quốc húy  nên đổi Kim Linh thành Thọ Linh .( theo cổ sử Trần Quốc Vượng và  Tân Thư Quận Chí Trung Quốc )
Liên xả Thọ Linh gồm : Sơn, Hà, Cảnh, Thổ ( Lệ Sơn, La Hà, Cảnh Dương , Thổ Ngoạ) và ngày nay (Kim Linh) ,Thọ Linh chỉ còn là một thôn (làng) thu nhỏ.

 Quảng Bình đau thương từ thời Trinh Nguyễn phân Tranh, Chiến Tranh Việt Nam , cuộc chiến tranh ủy nhiệm nội chiến Quốc Cọng tương tàn ,trong đó Quảng Bình đã gần như  bình điạ vì B52 trải thảm trừ 20 Km (DMZ)  vùng phi quân sự trên vỉ tuyến 17.

Dân Quảng Bình điạ linh, nhân kiệt ( Ngô Đình Diệm , Vỏ Nguyên Giáp , Đinh Xuân Quảng  (Wikipedia)…v..v  và Tỉnh QB có nhiều phong cảnh đẹp  như  Động Phong Nha, Động Sơn Đòng g ,Quảng Bình đang từ từ từng bước phục hồi .

THỌ LINH QUÊ TÔI.
( Cám ơn Ông Phan Văn Khuyến , tác giả Một Thuả Vui Buồn đã cho nhiều chi tiết thân thương về Thọ Linh . ĐXD)

Quê tôi dưới dảy Trường Sơn
Kim Linh tên củ sử còn rỏ ghi:
Một ngàn bảy trăm niên kỳ.
Quân Kim Linh , bắc Quảng Bình ngày nay
Thời Vua Minh Mạng đổi thay.
Kim Linh quốc húy sửa thành Thọ Linh.
Thọ Linh liên xã thành hình
La Hà, Cảnh, Thổ, hửu tình Lệ Sơn.
Nhân kiệt phát địa linh còn .
Thọ Linh nay chỉ là thôn thu mình.:
Một thôn năm xóm hồi sinh :

Tây Trường, đông Tự, trung Đình, bắc Lang.
Bên sông có xóm Nam Hà.
Rào Nan uốn khúc chảy qua xóm làng.
Thọ Linh phong thủy nhịp nhàng.:
Tây lên Cao Mại phong hàn gió sương.
Đông xuống Thọ Hạ, Diên Trường.
Nam phường Cây Lim, Nam Trang, Kẻ Bàng.
Bắc Lâm Xuân giáp xóm Làng.
Đất đai một giải sơn hà vấn vương.
Động Cao, Rú Cấm, ruộng nương.
Rào Nan đập nước dẩn mương đến làng.
Tướng Trần Nu, Miểu Thành Hoàng.
Dẹp Chiêm, mở nước, dựng làng di dân.
Mai, Trần, Phan, Nguyễn, Đinh Xuân.
Yêu thương đùm bọc như dân họ hàng.
Chợ Thọ Linh cạnh Rào Nan.
Với hai bến nước tây nam bốn mùa.
Trường Thọ Linh có từ xưa.(1922).
Bên đường xe lửa xuyên qua xóm Chuà.
Xa quê mới thấy nhớ nhà:
Nhớ Giếng Nước Mã, nhớ bà Nội xưa.
Nhớ nền nhà cháy xóm Chuà.
Nhớ cây khế ngọt đến mùa đơm bông.
Thao thức giá buốt đêm đông.
Gió heo may thổi như  Ông Mệ về.
Rú Thông lăng mộ chỉnh tề.
Đêm nghe tiếng vạc nhớ về quê cha.!

NGƯỜI CHỊ TUYỆT VỜI

NGƯỜI CHỊ TUYỆT VỜI.

Đó là một Cô Gái rất xinh đẹp và thuỳ my tên là Thanh Nhã sinh ra và lớn lên tại làng Hội Khê Ngoại tỉnh Nam Định trước đệ nhị thế chiến 1939-1945.

Thời Pháp thuộc ṭai Việt Nam , rất ít thấy nữ sinh Việt được cho đi học tại trường đầm dành cho con Tây vì rất tốn kém nhưng Bố của Chị Thanh Nhã thuộc gia đình giàu có và theo tinh thần văn hóa phương tây nên đã cho Chị vào nội trú trong trường Sacre Coeur tại tỉnh Nam Định cùng học với các bạn gái con Tây để được các sơ chăm sóc và dạy dổ cẩn thận.Do đó, Chị thông thạo tiếng Pháp, viết được những bài luận bằng tiếng Pháp gọi là “rédactions francaises” và có đức hạnh tuyệt vời mang tâm hồn đầy bác ái như một nữ tu Thiên Chúa thể hiện qua hành động phát chẩn cứu người trong nạn đói năm Ất Dậu 1945 tại quê nhà. 
Chị Thanh Nhã đã tự nấu cơm, bóp thành từng nắm đem phân phát cho người đang đói.

Theo tài liệu ghi chép của Tòan quyền Pháp tên là Jean Decoux thì có khoãng một triệu người miền Bắc đã chết đói. Nhưng theo sử gia Việt Nam có khoãng từ một triệu tới hai triệu người đã chết đói từ tháng 10 năm 1944 tới tháng 5 năm 1945.

Nạn chết đói xãy ra bởi nhiều yếu tố nhưng yếu tố chính là miền Bắc bị quân đội Nhật không cho trồng trọt luá và nông phẩm, đã bắt buộc nông dân trồng cây đay( jute) để may bao bố.

Ngoài yếu tố đó,đường sá và cầu cống giao thông giữa Bắc và Nam Việt Nam bị quân đội đồng minh dội bom phá nát nên lúa gạo từ miền Nam không thể chở ra cho miền Bắc.Thêm vào đó, quân đội Nhật và quân đội Pháp lấy lúa gạo và thực phẩm của nông dân miền Bắc để nuôi binh lính của chúng.

Vào những ngày muà gặt lúa tại đồng quê của bố mẹ , có nhiều em gái và trai đi theo mót lúa rơi rung cả giờ nhưng chưa lượm được đầy một nắm tay. Đứng nhìn các em, Chị Thanh Nhã quá xuc động bằng tới chổ chất lúa hốt cho mỗi em một bó lớn mang về.

Trong nhóm bạn học cùng lớp với Chị Thanh Nhã có một người bạn gái tên là Kim Loan vừa xinh đẹp vưà học giỏi thuộc gia đình nhà giàu trong tỉnh đã xin đi tu theo các sơ rồi tự nguyện đến phục vụ trong Trại Cùi Cái Sắn tại Miền Nam VN.Sau một thời gian phục vụ giúp đở người cùi, cô Kim Loan bị lây bịnh cùi và qua đời.

 Lúc Chị được 15 tuổi, Bố bị Việt Minh bắt dẫn đi mất tích, gia sản bị Việt Minh tịch thu để làm đồn trú cho Công An Liên Khu 3 Việt Minh nên mẹ của Chị phải dẫn các con dọn đi nơi khác.
Khi còn sống, Bố là một mạnh thường quân thường giúp đở nhiều trường hợp tại tỉnh nhà nên được nhiều người biết tên và có người con trai trưởng làm nghề dạy học cho nên khi Chị Thanh Nhã tới tuổi 20 thì được Linh Mục Phan Châu Duyên làm Trưởng Ty Học Chánh tỉnh Nam Định tuyển chọn làm Cô Giáo gương mẫu để phụ trách dạy lớp Nhất sau khi gửi Chị đi học xong lớp tu nghiệp tại Văn Lý. Trong lớp Nhất của Chị Thanh Nhã dạy, có học sinh đã lập gia đình.

Do Linh Mục Huân giới thiệu và được mẹ của Chị chấp thuận, Chị kết hôn với một thanh niên mồ côi người gốc tỉnh Thanh Hóa làm Trưởng Đoàn Thanh Niên Công Giáo. Hôn phu lấy họ của Chị làm họ của mình.Chị chấp nhận chọn đạo Thiên Chúa của chồng làm đạo của mình.

Chị cùng với gia đình di cư vào Nam năm 1954.Trước khi ra đi được Bà Ngoại cho một số vàng mang theo làm vốn.
Bà Ngoại tình nguyện ở lại Bùi Chu nhưng vì bị kết tội nhà giàu nên bị chính quyền Cộng Sãn tịch thu gia sãn và đấu tố, phải ra tạm trú tại cổng chùa và qua đời tại đó.

Khi vào tới Saigon, ngoài giờ đi dạy học tại trường Vỏ Tánh Gia Định Chị còn tích cực tìm mọi cách tạo thêm lợi tức để nuôi gia đình và để cho hôn phu và các em trai ăn đi học từ cấp trung học tới đại học như mong muốn.

Nhờ vốn Bà Ngoại đã cho, Chị mua xe cũ cải tiến thành hai xe taxi rồi cho thuê và hợp tác sãn xuất đồ gia dụng bằng nhôm bán rất chạy lúc bấy giờ. Khi cho tài xế thuê xe taxi, Chị không yêu cầu tài xế phải đóng tiền thế chân vì rất thông cảm và thương giới lao động tay chân rất nghèo.

Mặc dầu đa đoan mọi việc nhưng Chị lúc nào cũng vui vẽ, chăm sóc mẹ đang bị bại liệt một cách rất chu đáo và đầy lòng hiếu thảo, chăm sóc con cái với tâm hồn tràn đầy yêu thương của một hiền mẫu, chiù chuộng hôn phu với tình của một người vợ gương mẫu hiếm có.

Sau khi Saigon bị sụp đổ và mất tên, vì hôn phu và người con trai  trưởng cuả Chị thuộc  thành phần Sĩ Quan của Quân Lực VNCH nên cả hai bị đưa vào tù gọi là trại Cải Tạo và Chị Thanh nhã bị cho thôi việc dạy học.

Một người con trai khác đang học tại đại học Saigon bị đuổi ra khỏi trường với lý do thuộc gia đình mà Cộng Sãn VN gọi là Ngụy Quân. 

Mọi việc trong gia đình được giao hết cho người con gái đảm nhận từ việc chăm lo ẩm thực hằng ngày cho tới việc đối phó với sự đàn áp và đe dọa  đuổi đi ra khỏi thành phố của công an phường khóm.

Theo phong trào bỏ nước ra đi vì không chịu nổi sự đàn áp của chính quyền Cộng Sãn đia phương, Chị quyết tâm tìm lối thoát an toàn cho các con vượt biên trốn ra nước ngoài.

Đó là việc đầy rủi ro, căng thẳng óc não và rất khổ nhọc thân xác.Nêú chẳng may bị thất bại sẽ nguy hiểm đến tánh mạng của các con.

Vì tình thương con,Chị đã phải nếm mùi gian khổ cùng tột, đã di chuyển trên tàu hỏa chật ních người không có chỗ ngồi nên phải đứng co một chân trên đọan đường từ Saigon ra Phan Rang để tìm gặp con dâu vượt biên bị công an địa phương bắt nhốt. Khi tới Phan Rang, Chị dò tim tới đồn công an và hỏi thăm người địa phương cách hối lộ để bảo lảnh đem con dâu về. 
Hôn phu của Chị đã được thả ra khỏi tù cải tạo trong lúc nầy nhưng không thể làm thay công việc của Chị vì đang bị công an phường khóm quản lý và dòm ngó canh chừng.

Mang tinh thần quyết tâm và nhờ nắm vững đức tin vào sự cầu nguyện THIÊN CHÚA, Chị Thanh Nhã đã đưa được hai người con gồm một gái và một trai vượt biên thành công tại Vũng Tàu và được đến định cư tại USA.

Blogger Owner viết theo lời kể lại của Chị Thanh Nhã

Update Dec-24-2017
Tình cờ, người viết bài nầy gặp được tập tài liệu "Những kỹ niệm về trường trung học NGUYỄN KHUYẾN-TRÀ BẮC. Thơì gian 1947-1949.Nhà Xuất Bản Thanh Niên" nên viết thêm như sau.

Làng  Hội Khê  trước đệ nhị thế chiến ở cuối huỵên Xuân Trường, giáp Hải Hậu và Giao Thuỷ.
Nay làng đổi tên thành "Thôn Hội Khê Ngoại ",từ năm 1956 thuộc xã Hải Nam, huyện Hải Hậu ,tỉnh Nam Định.

Huyện Hải Hậu cách thành phố Nam Định khoảng 35 km về phía nam.

Theo tài liệu trên Websites năm 2017, làng Hội Khê có một nét lịch sữ của Việt Minh chống Pháp được ghi lại theo câu thơ :

“Năm ba mươi mốt còn vang

Trên cây gạo cổ đền làng Hội Khê”

HUYỆN HẢI HẬU THEO TÀI LIỆU WEBSITES .

"Phía đông bắc giáp huyện Giao Thủy, phía bắc giáp huyện Xuân Trường, phía tây bắc giáp huyện Trực Ninh, phía tây nam giáp huyện Nghĩa Hưng, phía đông và đông nam giáp biển Đông. Cực nam của huyện là cửa Lạch Giang của sông Ninh Cơ, nằm ở thị trấn Thịnh Long, ranh giới với huyện Nghĩa Hưng. Bờ biển Hải Hậu dài dọc theo thị trấn Thịnh Long và các xã Hải Hòa, Hải Triều, Hải Chính, Hải Lý, Hải Đông và giáp với huyện Giao Thủy."

 Trước đệ nhị thế chiến, làng Hội Khê rẫt trù phú,có nhiều khu nhà xây cất theo kiểu mới trên nền cao. Nhà có nhiều phòng với nhiều cửa sổ.

Thời đó, lớp đệ Tam trung học có khỏang 30 học sinh,không có nữ sinh. Một số học sinh lớp đệ Tam quê Hải Hậu,Giao Thuỷ và Trà Bắc được chuyển về làng Hội Khê để học tại trường mới mở thêm.Lớp học đặt tại từ đường nhà của cụ Cả BẬT. Có năm học sinh được cho tạm trú tại một căn nhà bên cạnh lớp học.Nhưng khi ăn uống thì qua nhà của bà Hội Cẩn.
Bà Hội Cẩn có rất nhiều nhà xây quay quần với nhau thành một  khu vuông vức theo hình chữ Điền (chữ của người Trung Hoa).
Bà có cô gái lớn học tại trường Sacre Coeur ở phố Hàng Sũ Nam Định hiện nay là phố Phan Đình Phùng. Người con cả của bà đổ bằng tiểu học khi nói chuyện thường nói pha thêm vài câu tiếng Pháp.

Cô gái lớn thời đó, hiện nay chính là  Người Chị Tuyệt Vời tuổi 90 đang là cư dân tại bang California Hoa Kỳ.Xem hình bên cạnh.
Người Chị Tuyệt  Vời cho người viết bài nầy biết thêm cụ Cả Bật là ông bác ruột của chị đã cho học trò tới tạm trú không lấy tiền.Bà chi dâu cuà Người Chị Tuyệt Vời lo nấu cơm cho học trò tạm trú ở nhà bên cạnh qua ăn.