Scoop coater.
Chọn scoop coater có chiều dàì thích hợp với bề rộng của khung thường xử dụng.
Khung có kích thước 20x24 inches thì dùng coater dài 16 inches .
Coater dài10 inches chỉ trán được 9 inches rộng .
Mỗi coater có 2 lưỡi trán (coating edges or coating lips) có đường kính khác nhau.
Muốn có lớp trán ( stencil ) dày thì dùng lưỡi có đường kính lớn.
* Coating techniques.
Đối với khâu nầy, người mới học việc cảm thấy rất lúng túng nhưng nếu có người hướng dẫn đứng bên cạnh thì sẽ thấy rất dể sau khi thực tập vài lần.
- Rót emulsion vào scoop coater ở mức 1/2-2/3.
- Tùy theo khung nhỏ hay lớn,chúng ta chọn một cái giá (stand or support) hay cái bàn vửng chắc có độ cao vừa tầm cho mình.
-Tay trái cầm thành khung. Dựng mặt trong của khung (phần chứa mực) nằm dưới một góc nghiêng trên cái giá hay cái bàn.
- Tay phải cầm chính giữa scoop coater.Cố gắng giử emulsion trong scoop coater nằm ngang và tiếp xúc với lưới khung.
- Kéo scoop coater lên tới đỉnh khung với tốc độ đều, không do dự và chậm.Khi gần tới đỉnh khung bức nhanh scoop coater ra khỏi khung.
- Chú ý khi bức scoop coater ra khỏi khung phải nghiêng coater ra ngoài để emulsion chảy trở lại scoop coater.( emulsion rolls back to the scoop coater)
- Tiếp tục làm giống như trên cho phần còn lại của khung.
|
Left hand holds the screen laying an small angle on a stand or a support with the inner side of the screen kept side down .Right hand holds the center of the scoop coater and tilts it against the fabric from the bottom of the screen.Try to keep always the emulsion horizontal andcontact with the fabric.Pull the scoop coater slowly without hesitation on the fabric up to the top of the screen. Then quickly tilt the scoop coater outward and put it back on the table.Do the same way on the inner side of the screen.
|
Drying wet coated screens and storage.
|
Hình số 1 bên trái cho thấy cách phơi khung sau khi trán lớp đầu tiên. Hình số 2 bên phải cho thấy cách phơi khung sau khi trán lớp thứ hai. |
Sau khi trán xong 2 mặt khung, chúng ta phơi khung trên giá (rack) như hình chụp.
Lưu ý đặt mặt trong của khung nằm trên; tức là mặt sẽ chứa squeezee ( squeezee side up) để cho emulsion chảy xuống mặt dưới làm cho mặt dưới có lớp trán dày thêm, mạnh thêm và bóng láng thêm.(This technique will give the print side a smooth surface, a heavier and stronger coat ) và cũng rất lý tưởng khi chúng ta đốt khung (ideal for screen exposure to UV light).
Phòng phơi khung phải có ẩm độ dưới 50 %, nhiệt độ bình thường, không có buị bặm, thoáng khi để hơi nước của lớp tráng thoát ra mau hơn.
Nếu ẩm độ quá cao, H2O trong không khí sẽ ngăn cách không cho polymer tiếp xúc với sensitizer làm cho stencil sẽ có rất nhiều pinholes.
Sau khi lớp trán đầu tiên khô, theo kinh nghiệm của người viết bài nầy nên trán thêm một lớp nữa ở mặt ngoài khung rồi phơi mặt đó nằm trên , mặt trong khung nằm dưới (squeezee side down) để ngăn ngừa pinholes.Xem hình số 2.
LAYING OUT ART WORK
Picture number 6. Laying out the positive of art work.
The top of the table must be a piece of glass with grid.
Inside the table there is a electric yellow light lamp.
The screen must be parallel with the table.
The position of the top registration mark of the art must be inside thepallet of the printing machine.This means the registration mark must be within the squeezee running distance.
EXPOSURE TO UV LIGHT
Picture number 7
EXPOSING OR BURNING COATED SCREENS TO A SOURCE OF LIGHT
CÁCH ĐỐT KHUNG ĐÃ TRÁNG EMULSION BẰNG ÁNH SÁNG.
Trong nghề nghiệp người ta thường nói burning screen khi muốn đem khung đã tráng sensitized-emulsion có kèm dương bản để phơi ra ánh sáng.
Có hai loại ánh sáng.Ánh sáng mặt trời và ánh sáng nhân tạo.Nếu dùng ánh sáng mặt trời thì khó kiểm soát.
Do đó phải xử dụng ánh sáng nhân tạo.do mình tự thực hiện hoặc mua máy của những nhà chế tạo tuỳ theo hòan cảnh địa phương nơi sinh sống.
Nếu muốn tự mình chế tạo thì làm như sau.
Đóng một hộp gổ có kích thước trung bình 29 x 51 inches.Trong hộp có gắn những bóng đèn fluorescent. Dưới bóng đèn là miếng nhóm chiếu sáng gọi là reflector sheet để dội ánh sáng lên phía trên.Nếu không có miếng nhôm thì dùng giấy sơn màu trắng cũng được.
Miệng nắp hộp là một tấm kiếng trong sạch,không có tỳ vết.Trên tấm kiếng là nắp đây kín hộp làm bằng một tấm cao su gọi là rubber blanket ăn thông với một máy hút không khí để tấm cao su có thể ép sát vào tấm kiếng và làm cho dương bản được ép sát và lưới khung .
Nắp đậy hộp phải có khóa để kẹp cứng nắp vào hộp khi mở đèn phát ánh sáng đốt khung lụa có kèm dương bản.
Máy phát nguồn ánh sáng mạnh phải mua.
Máy gồm vó 2 phần. Một phần phát ánh sáng từ bóng đèn và nối với đồng hồ đếm seconds.Thành phần thứ hai là một khung sắt nặng gồm có một tấm kiếng ,một rubber blanket gắn trên nắp đậy ăn thong với máy hút không khí đặt dưới đất bên cạnh.
Làm thế nào để chọn một máy phát ánh sáng tốt ? Máy phải có đèn phát sáng mạnh goị là hight intensity lamp.Tốt nhất nên chọn loại đèn gọi là metal-halide lamp 5000 watt.Nếu dùng loại đèn nầy thì hời gian đốt khung rất nhanh hơn dùng các loại đèn khác như pulse xenon,carbon-arc,mercury vapor lamp.
DEVELOPING SCREENS
Picture number 8
Spray gently water on the both sides of screens and let them stand about ½ minute.
Then use fine jet of warm water to wash out everything on the both sides of screens until there is no more wet emulsion left on screens.
Hand screens against the light to check whether the washout areas are open as required or not.
BLOCKING OUT PINHOLES
Let screens drip for one or two minutes and dry them between newsprint papers.
Use the compress air to blow out any wet areas of the screens.
UPDATE Agust- 29-2015.
TỰ LÀM KHUNG IN - CREATING YOUR OWN SCREENS.
Lưới làm khung có thể là lụa tơ tằm, nylon, polyester, polyester mạ kim loại, thép không rĩ, đồng phôt pho gọi là phosphobronze.
Vào thời kỳ mới phát minh cách in vải sợi bằng khung,người ta dùng lụa tơ tằm làm lưới khung..Do đó mới có cái tên in khung luạ goị là silk screen printing.
Ngày nay lụa tơ tằm được thay bằng lưới nylon hoặc polyester lâu mòn, lâu đứt, đàn hồi tốt hơn và rẽ tiền hơn lụa tơ tằm.
Lướị dệt bằng sơi liên tục không gían đoạn được gọi là monofilament hoặc sợi do nhìều xơ nhỏ se kết lại gọi là multifilament.
Loại lưới dệt bằng multifilament có khuyết điểm mực in kẹt lại trong xơ khó chùi sạch, mau mòn,hình in ra thô không đẹp.Chỉ nên dùng lại lưới nầy khi chung ta muốn in lớp mực dày.
1 - Cách nhận diện và chọn lưới.
Trên mặt hàng lưới dệt bằng monofilament, nhà sản xuất phải in 3 chi tiết chính:tên của sợi lưới là gì và hai con số kẹp với nhau.Thí dụ polyester 173/55 .Qui ước nầy cho người xữ dụng biết mỗi inch có 173 lổ và độ lớn của sợi dệt lưới là 55 denier.Con số đầu nếu càng lớn thì lổ càng nhỏ.Thí dụ lưới 230 có lổ nhỏ hơn lưới 110; lưới 305 có lổ nhỏ hơn lưới 230.
Dùng chữ lổ (holes) thay cho chữ sợi (threads)để dễ nhớ hơn nếu không chuyên môn về ngành dệt vải sợi.
Con số thứ nhì càng lớn thì sơi dệt có đường kính lớn theo.Sợi 75 denier to hơn sợi 55 denier.
|
Lưới màu trắng 180, màu cam 400, màu vàng 230 |
Trên mặt hàng lưới dệt bằng xơ multifilament thì ký hiệu được viết theo cách khác như sau.Thí dụ lưới 10X, 10XX, 10XXX. Càng nhiều chữ X thì sợi càng to. Lưới 6XX có 74 lổ /in, lưới 16XX có157 lổ /in, lưới 21XX có 300 lổ /in.
Lưới 10XX tương đương với lưới polyester 110-125.
Lưới bằng kim loại.Loại lưới mạ kim loại dệt bằng sợi polyester gọi là metallized polyester có tráng mặt ngoài một lớp kim loại không rĩ có độ chà mòn rất cao.Muốn xử dụng loại lưới nầy cần phải làm đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất
Còn loại lưới dệt bằng sơị kim loại thì dùng để in trên sành sứ và mạch địên tử.Lưới có ưu điểm mực xuyên qua đầy đủ nên nét in rõ đẹp.Khi in xong muốn tái xử dụng phải đốt nhanh qua ngọn lữa của khí đốt.
* Tuỳ theo hình vẽ hay hình chụp bằng máy ảnh, chúng ta chọn lưới có lổ thích hợp.Nếu không chọn tốt khi in bức hình sẽ có hiện tượng gọi là Moiré nghĩa là có những đường ngắn nằm nghiêng.
* Nếu bức hình cần in mực plastisol glitters thì chọn lưới 25-40
* Nếu bức hình cần in mực plastisol puff, plastisol metallics thì chọn lưới 70-86
* Nếu bức hình cần in màu fluorescent thì chọn lưới 109 , 110 , 175 hoặc 180 vì mực fluorescent có hạt lớn hơn loại mực thường.
* Những búc hình in bằng mực thường không có gì đặc biệt thì chọn lưới 158,160, 175, 180.
* Đối với hình chụp bằng máy ảnh hay hình có haftone cần phải in bằng mực haftone hay mực four colors prosess thì đặt dương bản lên lưới rồi xoay dương bản có đèn rọi phía dưới kiểm soát nếu không thấy có Moiré thì chọn lưới đó.
Haftone là tập hợp những chấm có nhiều cở nhỏ và lớn có màu đậm hoặc lợt gọi là dotcấu tạo nên bức hình.Vùng có chấm lớn thì màu đậm vùng có chấm nhỏ thì màu lợt. Số lượng chấm được đo bằng lpi nghĩa là lines per inch..Nhìn bằng mắt trần chỗ nào có 85 lpi thì thấy chổ đó liên tục không có dot.Theo kinh nghiệm của người viết tài liệu nầy nếu thấy hình có từ 10-90% haftone thì chọn lưới có lổ 230, 305
2 – Chọn vật liệu làm khung và cách căng lưới.
* Vật liệu làm khung là gổ hoặc kim loại, hợp kim mhôm.
Khung làm bằng gổ có ưu điểm dễ thực hiện,giá rẽ và rất phổ thông nhưng có khuyết điểm bị mo cong.Sau vài lần in lưới gỉam sức căng làm cho sự lấy dấu goị làregistration của các khung in chồng lên khung đầu tiên khó khăn, mất thì giờ và không chính xác.
Chỉ nên xử dụng loại khung làm bằng gổ khi in 2-3 màu và khi tài chánh còn quá eo hẹp.
Để chống sự mo cong và ngấm nước hoặc ngấm dầu , khung gổ phải được nhúng trong vẹc ni .Nếu tự mình ráp khung thì bốn góc phải trét keo epoxy và đóng đinh 3 cái đinh để khung vững chắc.
Gổ làm khung tùy thuộc nơi sinh sống của chủ xí nghiệp.Tại USA người ta dùng gổ white pine,gổ spruce,gổ mahogany.
Nếu chọn gổ tốt, và làm đúng như trên, khung gổ theo kinh nghiệm của người viết bài nầy đã từng tự làm lấy trên 300 khung gổ gồm nhiều cở rất lớn, lớn, trung bình, nhỏ và thật nhỏ đã xài từ 8-10 năm vẫn không mo cong hay mục rã.Trong thời gian nầy chỉ thay đổi lưới khung mà thôi.
Ở những quốc gia còn nghèo thiếu nhiều phương tiện nên xử dụng khung làm bằng gổ.
* Cách căng lưới không có máy căng ( Without Stretching Apparatus).
- Khung làm bằng gổ. Dụng cụ cần phải có : đồng hồ đo sức căng gọi làtensiometer,máy tạo hơi sép gọi la air compressor,dụng cụ đóng staples, keo epoxy, một cuộn nệp vải polyester hay nylon rộng khoãng 5/8 in,đinh staples,bàn có một rảnh dài và rộng khõang 5/16 in, một nệp sắt tráng kẽm dài và dày khoảng 4/16 in.
|
Đây là hình vẽ phương pháp căng vải khung tự mình sáng chế. Kéo vải khung cho thật căng.Ép sắt chận vải vào rảnh sâu bằng búa sắt.Tách rời vật nâng khung. Hạ từ từ khung xuống mặt bàn .Lấy một vật nặng chận khung. Bôi keo epoxy trên vải thành khung rôi xịt activator. |
Dán vải lưới vào một đầu khung bằng keo epoxy rồi gá đầu đó vào một vật có chiều cao tự chọn để nâng khung.Keó vải lưới cho thật căng rồi chận lưới cho thật chắc vào trong một rảnh sâu bằng một cái nệp sắt Hạ từ từ khung xuống mặt bàn. Lấy vật nặng đặt trên thành khung cho nằm sát với mặt bàn.Dùng tension meter đo độ căng trước khi bôi keo epoxy. Nếu thấy độ căng còn yếu thì lấy nệp sắt ra rồi dựng khung cao thêm.
|
Tension meter |
Trải keo epoxy lên thành khung có lưới và xịt activator.Tiếp tục làm như vậy cho hai thành khung còn lại.Nếu muốn khung không bị tróc keo khi xài lâu thì cần kẹp thêm trên 4 thành khung nệp vải nylon màu trắng có đóng staples. Xem hình chụp khung đã làm xong.
|
Đây là hình chụp khung gỗ căng theo phương pháp mô tả trên.
CÒN TIẾP |