TRÁNG KEO EMULSION KHUNG VẢI LƯỚI IN BÔNG-CHƯƠNG III

 

TRÁNG KEO EMULSION KHUNG VAỈ LƯỚI DÙNG IN BÔNG

  I- Tẩy sạch chất nhờn (Degreasing screens).

 1- Khung mới mua hay mới làm xong.

Đối với những khung mới làm xong hay mới mua về, vì sợi dệt vải lưới có chứa chất chống cọ xát ( abrasion resistance) hoặc dầu mở hay chất sáp bám sâu nên phải dùng một chất nhám sền sệt ( paste) có hạt rất mịn 18-20 microns gọi là abrader để chà xát trên 2 mặt vải khung. Sau đó xịt nước cho sạch abrader rồi chà detergent trên 2 mặt khung và xịt nược bằng voì áp suất bắt đầu từ trên cùng xuống tận cùng. Nhớ xịt nước sạch cả 4 thành khung nữa vì khi xịt sạch detergent trên vải khung chất dơ trên thành khung chắc chắn văn vaò vải khung.

 

                              Chà xát hóa chất bên trái+Xịt vòi nước mạnh bên phải

2- Khung cũ (Reclaimed screens)

Đối với khung cũ không cần xử dụng abrader. Cần chú ý đến những vết dơ goị là haze và những vết stencil khó xóa sạch.Trong  trường hợp nầy phải dùng hóa chất gọi là haze remover.

Sau khi xóa hết những vết haze mới chà detergent và xịt sạch với vòi nước có áp suất mạnh.Cần lưu ý có những loai haze remover rất mạnh nếu chà vaò khung mà không xịt nước rửa ngay thì vải khung sẽ đứt rách.

Hiên nay công ty ULANO có một hoá chất tên là Ulanogel 23 Abrader/Degreaser có đặc tính vừa xóa sạch haze vừa tẩy sạch chất dầu mở .

 II-Làm khô khung (Drying screens).

(Screens are very wet after degreasing step. Dry them as shown in picture in a clean and ventilate area.)

                                                            

Sau khi tẩy sạch khung với detergent (degreasing step) đem khung còn uớt phơi trên giá gổ như hình chụp trong phòng không có bụi và phòng phải có quạt thông gió.

III-Tráng khung (Coating screens).

        

                                      ( Photographic Emulsion + Scoop coater + Coating techniques)

   

 1-EMULSION

Ngày nay trong emulsion tuỳ công thức của nhà sản xuất, có khoảng 50% nước. Phần còn lại là polymer như polyvinyl alcohol (PVA), polyvinyl acetate (PVAc), chất độn, chất khuyếch tán dispersions, plasticizers, wetting agents, defoamers, flow agents, và thuốc nhuộm (màu lá cây, màu đỏ, màu tím, màu cam.)

Ngày xưa khi chưa có polymer, người ta chọn gelatin làm emulsion.
Gelatin lấy từ collagen của da và xương thú vật theo phương pháp thuỷ giải ( hydrolyse).

 Lớp tráng emulsion trên khung vải sau khi khô gọi là stencil hay film.Chất tạo ra stencil bám dính trên khung vải chính là polymer hay gelatin.

Sau khi nước bốc hơi hết những chất chứa trong emulsion kết dính với nhau theo lực vật lý( physical bond) nên stencil vẫn còn tan rã được trong nước.

2-SENSITIZER rất cần phai có để trộn với emulsion.

Dưới tác kićh của ánh sáng UV,  polymer hay gelatin của stencil sẽ cross-link với bichromates làm stencil không còn tan rã trong nước nữa.

Mấu chót làm cho stencil sau khi khô không tan rã trong nước chính là cross-linking process. 

Cross-linking chỉ xãy ra trong stencil hay film khi có một hóa chất bị ánh sáng UV tác kích. Gọi hóa chất đó là sensitizer.

Ngày xưa trước1965, người ta dùng potassium  bichromate  làm sensitizer.

Khi chưa có polymer dùng gelatin làm emulsion thi nhuộm emulsion màu tuỳ ý để dể tìm pinholes khi tráng khung vải. 

 Vậy nếu chúng ta là sinh viên đang học nghề muốn tự chế lấy photographic emulsion, có thể dựa vào công thức như sau rồi tự mình điều chỉnh lấy tuỳ theo độ tinh khiết của hóa chất.Nếu dùng quá nhiều potassium bichromate,stencil sẽ dòn dể bể nát.

            150 grs gelatin + 1400 cc  H2O + 145 grs potassium bichromate + red dye

Muốn chọn bichromate potassium làm sensitizer thì chọn trong nhóm muối kim loại (metal salt group) gồm có aluminum, chromium, zinc, titanium, zirconium, tin, and iron.

Chromium compound oxyt hóa PVA, làm cross-link với PVA.Nhưng hexavalent chromium (CrVI) gây ung thư nên người ta đã phải nghiên cứu tìm loại sensitizer gọi là organic compounds để thay thế.

Organic compounds đã được tìm ra và hiện đang xử dụng là benzene diazonium salt và  Styryl Basolium Quaternary thay thế bichromates nên phẩm chất của  Diazo Emulsions  ngày nay có ưu điểm và xử dụng tiện lợi.

Ngoài ra chúng ta cũng không muốn xử dụng bichromate nữa vì độc hại mặc dầu thời gian exposure time của bichromate stencil ngắn hớn diazo stencil.

  Làm thế nào chúng ta có thể chọn được một loại emulsion tốt và giá thấp nhất ?

 Qua nhiều năm trong nghề, người viết bài nầy đã làm trắc nghiệm xử dụng rất nhiều mẫu của các nhà cung cấp để chọn emulsion phù hợp với hòan cảnh đang có của cơ sở sãn xuất lúc bấy giờ.

Thông thường khi mua emulsion nhà sản xuất sẽ gửi cho chúng ta một lọ nhỏ màu sậm đựng sensitizer và một hủ bằng plastic có dung tích một gallon đựng emulsion nhuộm màu xanh lá cây hay màu đỏ, màu tím.

 Đổ nước cất ( distilled water ) vào gần đầy lọ sensitizer, lắc bằng tay cho tan hết rồi đổ vào hủ emulsion và khuấy trộn cho thật đều. Sau khi trộn xong, phải để emulsion sạch hết bong bóng( bubbles) trong khoảng vài giờ mới bắt đầu xử dụng.

  Chú ý. Sau khi hòa tan sensitizer không nên để lâu quá 2 tiếng đồng hồ ( for longer than 2 hours)

 Polyvinyl acetate thì khán nước( water-resistant), còn polyvinyl alcohol thì khán dung môi (solvent-resistant). Nếu emulsion được pha trộn cả hai hóa chất nầy với nhau thì được rất nhiều khách hàng ưa chuộng.

  Emulsion nếu chứa ít chất độn (inert filler) thì khi khô sẽ co rút nhiều, tạo ra nhiều pinholes cho nên cần phải pha thêm chất độn trên 35 phần trăm. Nhưng emulsion có nhiều chất độn thì thời gian đốt khung (exposure time) lâu hơn.

Trước năm 1980, người ta dùng hoá chất benzene diazonium salt làm sensitizer nên gọi  Diazo emulsions .

   Ngày nay có thể thay thế diazo bằng hóa chất Styryl Basolium Quaternary salt nên gọi  SBQ-based emulsions.
    Styryl Basolium Quaternary còn có tên là Stilbenium quarternized (SBQ).

  Sự nối kết hóa học của SBQ với polyvinyl alcohol( PVA)do University of Tokyo Japan đã  nghiên cứu thực hiện thành công từ năm 1980 .Sau đó nhiều công ty đem áp dụng thành quả nầy chế tạo emulsions cho công nghiệp in bông vải sơ

3-Scoop coater.
Chọn scoop coater có chiều dàì thích hợp với bề rộng của khung thường xử dụng.

Khung có kích thước 20x24 inches thì dùng coater dài 16 inches . 
Coater dài10 inches chỉ trán được 9 inches rộng .
Mỗi coater có 2 lưỡi trán (coating edges or coating lips) có đường kính khác nhau. 
Muốn có lớp tráng ( stencil ) dày thì dùng lưỡi có đường kính lớn. 
4-Thực hành tráng khung.

   Đối với khâu nầy, người mới học việc cảm thấy rất lúng túng nhưng nếu có người hướng dẫn đứng bên cạnh thì sẽ thấy rất dể sau khi thực tập vài lần.

 - Rót emulsion vào scoop coater ở mức 1/2-2/3. 

 -Tùy theo khung nhỏ hay lớn,chúng ta chọn một cái giá (stand or support) hay cái bàn vửng chắc có độ cao vừa tầm cho mình.

-Tay trái cầm thành khung. Dựng mặt trong của khung (phần chứa mực) nằm dưới một góc nghiêng trên cái giá hay cái bàn.
-Tay phải cầm chính giữa scoop coater.Cố gắng giử emulsion trong scoop coater nằm ngang và tiếp xúc với lưới khung.

-  Kéo scoop coater lên tới đỉnh khung với tốc độ đều, không do dự và chậm.Khi gần tới đỉnh khung bức nhanh scoop coater ra khỏi khung.

- Chú ý khi bức scoop coater ra khỏi khung phải nghiêng coater ra ngoài để emulsion chảy trở lại scoop coater.( emulsion rolls back to the scoop coater)

- Tiếp tục làm giống như trên cho phần còn lại của khung.

Left hand holds the screen laying an small angle on a stand or a support with the inner side of the screen kept side down .Right hand holds the center of the scoop coater and tilts it against the fabric from the bottom of the screen.Try to keep always the emulsion horizontal and contact with the fabric.Pull the scoop coater slowly without hesitation on the fabric up to the top of the screen. Then quickly tilt the scoop coater outward and put it back on the table.Do the same way on the inner side of the screen.

IV-Phơi và tồn trử khung đã tráng keo ( Drying wet coated screens and storage)

          

Hình số 1 bên trái cho thấy cách phơi khung sau khi tráng lớp đầu tiên. Hình số 2 bên phải cho thấy cách phơi khung sau khi tráng lớp thứ hai.

  Sau khi tráng xong 2 mặt khung, chúng ta phơi khung trên giá (rack) như hình chụp.

 Lưu ý đặt mặt trong của khung nằm trên; tức là mặt sẽ chứa squeezee ( squeezee side up) để cho emulsion chảy xuống mặt dưới làm cho mặt dưới có lớp trán dày thêm, mạnh thêm và bóng láng thêm.(This technique will give the print side a smooth surface, a heavier and stronger coat ) và cũng rất lý tưởng khi chúng ta đốt khung (ideal for screen exposure to UV light).

 Phòng phơi khung phải có ẩm độ dưới 50 %, nhiệt độ bình thường, không có buị bặm, thoáng khi để hơi nước của lớp tráng thoát ra mau hơn.
Nếu ẩm độ quá cao, H2O trong không khí sẽ ngăn cách không cho polymer tiếp xúc với sensitizer làm cho stencil sẽ có rất nhiều pinholes.
  Sau khi lớp tráng đầu tiên khô, theo kinh nghiệm của người viết bài nầy nên tráng thêm một lớp nữa ở mặt ngoài khung rồi phơi mặt đó nằm trên , mặt trong khung nằm dưới (squeezee side down) để ngăn ngừa pinholes. Xem hình số 2.