TÓM LƯỢC SỰ TẠO RA PROTEIN TỪ DNA

 

TÌM HIỂU DNA TẠO RA PROTEIN TRONG SINH VẤT

Protein có trong động vật và thực vật là chất rất quan trọng của sự tăng trưởng do DNA tạo ra như sau.

DNA nằm kín trong nhân-nucleus- của tế bào nhờ enzyme polymerase II có sẵn trong nhân làm xúc tác nên tạo ra pre-mRNA trước tiên rồi chất nầy bị phóng ra ngòai nhân chuyển thành Transfer mRNA ( tmRNA ) và Messenger RNA (mRNA).

tmRNA có nhiệm vụ mang amino acids tới mRNA rồi để tại chổ cho mRNA nối kết thành codon. Mỗi codon có 3 bases tức lả có 3 amino acids. Nhiều codons nối kết với nhau trở thành protein.

 Sự hoạt động của tmRNA và mRNA được điều khiển bởi enzyme ribosome có sẵn trong tế bào chất- cytoplasm.

Nếu không có ribosome thì sẽ không tạo được protein khi chích mRNA vào sinh vật.

mRNA tự nó không tạo được protein nên cần phải có ribosome của DNA.

Trước khi chích mRNA vào sinh vật, phải bọc nó với một chất béo phospholipid hính cầu gọi là liposome.

Khi chích vào sinh vật, ribosome sẽ điều khiển tmRNA, mRNA tạo ra protein mới lạ goị là antigen.

mRNA cúa vaccine là nhân tạo do tổng hợp từ hóa chất trộn với liposome. 

 Còn mRNA do DNA tạo ra là thiên nhiên không pha trộn gì hết.

NHIỆM VỤ CỦA ribosome là  chì huy sự hoạt động cùa tmRNA và mRNA để thành lập protein.

Ribosome có 2 phần,một nhỏ và một lớn.

Phần nhỏ của ribosome tìm chổ bắt đầu củả mRNA là UAG

Phần lớn của ribosome điều khiển như sau :

Một tmRNA đem amino acid methionine tới UAG của mRNA để nó gắn vào. rồi đi lấy cái khác .Trên mRNA chử T thay bằng chữ U

Rồi một tmRNA khác mang amino acid  Glycine tới GGU của mRNA.

Rồi một tmRNA khác nữa mang amino acid  Valine tới GUA  của mRNA.

Rồi tiếp tục một tmRNA mang amino acid Proline tới CCC của mRNA

Trong một phút ribosome điều khiển gắn được 200 amino acids.

Một protein thường có trên 100 amino acids.

Trong cơ thể của loài người, protein nhỏ nhất là hormone TRH  trong tuyến giáp trạng-thyroid- Protein nầy có 234 amino acids

KHI TỚI STOP CODON UAA, UAG, UGA THI RIBOSOME NGƯNG ĐIỀU KHIỂN VÀ THẢ PROTEIN RA. LIỀN SAU ĐÓ PHẦN NHỎ VÀ PHẦN LƠN CỦA RIBOSOME TÁCH RIÊNG RA.

tmRNA vẽ màu vàng sau khi mang amino acid tới mỗi codon của mRNA
rồi bỏ đi lấy amino acid khác

DNA CÓ HAI DÂY GỌI LÀ 2 STRANDS. 

Dây chuyển thành RNA gọi là Template Strand

Dây còn lại gọi là Coding Strand

                  BẢNG VIẾT TẮT AMINO ACID                                            

1-Phenylalanine    F     TTT, TTC

2-Methionine         M       ATG chọn làm Start codon

3-Cysteine             C       TGT, TGC

4-Alanine               A        GCT, GCC, GCA, GCG

5-Glycine               G       GGT, GGC, GGA, GGG

6-Isoleucine           I        ATT, ATC, ATA

7-Leucine               L      CTT, CTC, CTA, CTG, TTA, TTG

8-Valine                 V    GTT, GTC, GTA, GTG

9-Proline                P    CCT, CCC, CCA, CCG

10-Threonine        T     ACT, ACC, ACA, ACG

11-Serine              S     TCT, TCC, TCA, TCG, AGT, AGC

12-Tyrosine           Y    TAT, TAC.

13-Tryptophan     W   TGG

14-Glutamine        Q    CAA, CAG

15-Asparagine      N    AAT, AAC

16-Histidine          H    CAT, CAC

17-Glutamic acid  E    GAA, GAG

18-Aspartic acid   D   GAT, GAC

19-Lysine              K    AAA, AAG

20-Arginine           R      CGT, CGC, CGA, CGG, AGA, AGG

Stop codons         Stop  TAA, TAG, TGA
Ghép 3 chữ của 4 chữ A, C, G, T taọ ra được 64 codons chứa 20 amino acids có tên như trên.