CƠ CHẾ VẬN HÀNH CỦA GENE.
1-Thuật
ngữ và nhiệm vụ của các thành phần trong gene
Promoter = là môt vùng của DNA
làm kích động transcription. Promoter được tìm thấy ở gần vùng transcription bắt đầu kể từ 5'-cuối của gene
sequence .Promoter còn được gọi enhancer dài
khỏang 100–1000 base pairs.
Transcription factor = là protein ở trên promoter có nhiêm vụ đóng mở gene cùng
với promoter.
Promoter + transcription factor = mở gene On và tạo ra protein. Đóng gene
OFF và ngưng tạo ra protein.
Translation = xãy
ra trong tế bào chất (cytoplasm). DNA tạo ra RNA là mRNA nhờ chất xúc tác
gọi là enzyme RNA polymerase.
Gene expression = transcription + translation
Khi gene bị tác kích bởi môi trường chung
quanh hoặc bởi tế bào khác thì transcription factors(TFs) đóng và mở genes để
đưa mênh lệnh của genes tới đúng tế bào theo đúng thời gian và theo đúng
số lương trong suốt thời gian sinh tồn của tế bào sinh vât .
Trong genome
của loài người có 2600 TFs.
2-Tóm lược cơ chế
tạo ra protein từ DNA
3-DNA METHYLATION.
Để
tìm hiểu thay đổi của gene như thế nào do ảnh hưởng của môi trường,
chúng ta làm trắc nghiệm theo một phương pháp rất thông dụng gọi là DNA Methylation.
DNA Methylation là gắn nhóm methyl –CH3 vào DNA ở cytosine .
DNA Methylation có
thể làm thay đôi sự hoạt động của
DNA nhưng không làm thay đổi sự nối kết (sequence) của nó.
Khi
gắn nhóm methyl vào gene thi gene
bị đóng nên không tạo ra protein.
Chỗ sáng trắng là nơi CH3 gắn vào. |
4-TRẮC NGHIỆM ĐÓNG GENE
OFF VÀ MỞ GENE ON TẠI PHÒNG THÍ NGHIỆM “McGill UNIVERSITY,MONTREAL,QUEBEC
CANADA”
(McGill University is a public
research university in Montreal, Quebec, Canada, was established in 1821 )
Hình vẻ của McGill University
Hoá chất thí nghiệm:
1-gene GFP(.Green
fluorescent protein
) đặt trong día cấy vi sinh. Gene GFP trích ra từ con sứa biển (jellyfish)
tên là Aequorea Victoria. Green
fluorescent protein (GFP) là protein cấu tạo bởi 238 amino acid residues (26.9 kDa)
2-Adomet C₁₅H₂₂N₆O₅S tức là S-adenosylmethionine(AdoMet)
nguồn chứa methyl.Thuốc hạ huyêt áp.
3-Valproic acid C8H16O2.Thuốc
chống bịnh co giựt(anti-epilepsy drug)
Giọt Adomet
và dĩa để gắn methyl và gene thì thấy
hoạt động của GFP giảm xuống.
Giọt Valproic
acid vào dĩa để lấy methyl ra khõi gene thì hoạt động của GFP tăng lên.
5- Khám phá genes tăng
tuôi thọ.
Bản Tin ngày 29-july-2017
Giáo sư Zoltán Kutalik - tại The Institute of Social and Preventive Medicine và the Swiss Institute of Bioinformatics ở Lausanne, Switzerland.
Đã tìm thấy có 16 vị trí
trên genes có liên hệ tới tuổi thọ của loài người.Trong số đó có 14 chỗ đã
tìm thấy hoàn toàn.
Giáo sư Kutalik
đã nghiên cứu phân tích 116,279 người, và
điều tra 2.3 triệu single-nucleotide polymorphisms (SNPs) có sự thay đổi
về di truyền liên hệ tới bịnh tật hoặc nghiện ngập để tiên đóan bịnh sẽ
xuất hiện hay không.
Theo thống kê của The Centers
for Disease Control and Prevention (CDC) của Mỹ, tuổi thọ trung bình hiện nay tại USA là 78.8 năm .
Ba genes : RBM6, SULTA1, CHRNA5
quyết định tuổi thọ (determines a prolonged lifespan).
Còn tiêp